Limfoma: Jenis Hodgkin & Bukan, Faktor Risiko, Gejala, & Rawatan

Limfoma ialah sejenis kanser darah yang bermula dalam sel darah putih dipanggil limfosit. Oleh kerana limfosit berfungsi melawan jangkitan, limfoma juga dirujuk sebagai kanser sistem imun.

Limfoma bukan Hodgkin agak biasa di Malaysia. Pada tahun 2020, ia berada ditempat kelapan dalam kalangan kes kanser baharu, merangkumi kira-kira 4 daripada setiap 100 pesakit kanser yang baru didiagnosis. Limfoma Hodgkin pula lebih jarang, hanya ditemui dalam kira-kira 5 daripada setiap 1,000 pesakit kanser baharu.

Jenis limfoma

Terdapat lebih daripada 60 jenis yang berbeza, secara amnya dikelaskan kepada dua jenis utama:

• Limfoma Hodgkin
• Limfoma bukan Hodgkin
• Tumbuh lambat ('gred rendah' atau 'lembam')
• Berkembang pesat ('gred tinggi' atau 'agresif')

Faktor risiko limfoma

Faktor risiko biasa untuk kedua-dua jenis limfoma termasuk jantina lelaki, sistem imun yang lemah, serta sejarah keluarga dengan limfoma.

Faktor risiko lain yang boleh meningkatkan risiko limfoma Hodgkin ialah:

• Pada awal dewasa (dalam 20-an) atau akhir dewasa (selepas umur 50)
• Jangkitan virus Epstein-Barr/mononukleosis

Limfoma bukan Hodgkin mungkin lebih biasa pada individu yang mempunyai faktor berikut:

• Umur 60 ke atas
• Berat badan berlebihan
• Mempunyai penyakit autoimun tertentu
• Pendedahan kepada bahan kimia tertentu (contohnya benzena) dan racun herba dan racun serangga tertentu
• Pendedahan kepada sinaran akibat kemalangan nuklear atau terapi sinaran untuk kanser lain

Tanda dan simptom limfoma

Simptom yang menunjukkan limfoma Hodgkin adalah:

• Kulit gatal
• Rasa letih (penat)
• Hilang selera makan
• Batuk, sukar bernafas, sakit dada

Sementara itu, simptom umum untuk limfoma bukan Hodgkin mungkin muncul sebagai:

• Nodus limfa yang diperbesarkan
• Menggigil
• Rasa letih (penat)
• Perut bengkak
• Rasa kenyang selepas hanya sedikit makanan
• Batuk, sukar bernafas, sakit dada
• Jangkitan yang teruk atau kerap
• Mudah lebam atau berdarah

Sesetengah orang dengan limfoma mungkin mengalami simptom B:

• Demam berulang tanpa jangkitan jelas, biasanya datang dan pergi selama beberapa hari atau minggu
• Peluh malam yang berlebihan
• Penurunan berat badan sekurang-kurangnya 10% dalam masa 6 bulan tanpa sebab yang jelas

Diagnosis limfoma

Sejarah perubatan dan pemeriksaan fizikal yang lengkap, serta ujian darah akan membantu doktor memahami status kesihatan dan penyakit anda.

Ujian lain yang boleh dipesan termasuk:

• Biopsi untuk membuang nodus limfa yang membesar dan dihantar ke makmal untuk pemeriksaan di bawah mikroskop.
• Ujian pengimejan untuk membuat gambar bahagian dalam badan untuk menentukan kemungkinan punca simptom tertentu dan tahap penyakit, serta untuk memantau keberkesanan rawatan dan tanda-tanda kanser datang kembali. Ujian yang biasa digunakan ialah x-ray, imbasan tomografi berkomputer (CT), pengimejan resonans magnetik (MRI), dan imbasan tomografi pancaran positron (PET).

Ketahui lebih lanjut tentang pelbagai jenis pemeriksaan dan prosedur diagnostik yang juga digunakan dalam kanser lain, seperti kanser tiroid.

Tahap limfoma

Tahap limfoma menerangkan sejauh mana kanser telah merebak dalam badan. Penentuan tahap ini membantu doktor merancang rawatan paling sesuai serta memberi gambaran tentang prognosis pesakit. Sistem klasifikasi limfoma biasanya dibahagikan kepada empat tahap utama:

• Tahap 1: Kanser hanya terdapat pada satu kawasan nodus limfa atau satu organ limfa (contohnya timus). Kadangkala ia bermula di satu kawasan organ di luar sistem limfa (extranodal).
• Tahap 2: Kanser melibatkan dua atau lebih nodus limfa, tetapi masih pada bahagian sama diafragma (sama ada di atas atau di bawah). Ia juga boleh merebak ke organ berdekatan.
• Tahap 3: Kanser sudah merebak ke nodus limfa di kedua-dua bahagian diafragma (atas dan bawah). Limpa juga boleh terlibat.
• Tahap 4: Kanser merebak secara meluas ke luar sistem limfa, termasuk organ jauh seperti hati, paru-paru atau sumsum tulang.

Tahap awal limfoma biasanya merujuk kepada Tahap 1 dan 2, manakala tahap lanjut merangkumi Tahap 3 dan 4. Walaupun lebih serius, banyak kes limfoma tahap lanjut masih memberikan respon baik terhadap rawatan moden.

Pilihan rawatan untuk limfoma

Pertimbangan semasa membuat pelan rawatan termasuk tahap (keluasan) penyakit, jenis, dan lokasi tumor, serta umur dan kesihatan umum seseorang. Kemoterapi kekal sebagai asas dalam rawatan limfoma dan boleh digunakan dalam kombinasi dengan radioterapi atau kaedah rawatan lain.

Berikut adalah rawatan biasa untuk limfoma:

• Kemoterapi menggunakan ubat untuk memusnahkan sel-sel kanser.
• Terapi sinaran menggunakan sinaran tenaga tinggi (atau zarah) untuk membunuh sel-sel kanser.
• Imunoterapi menggunakan ubat-ubatan untuk membantu sistem imun mengenali dan memusnahkan sel-sel kanser.
• Pemindahan sel stem menggunakan sel stem pembentuk darah daripada darah atau sumsum tulang. Ini selalunya digunakan untuk kes sukar dirawat yang tidak hilang sepenuhnya dengan kemoterapi dan/atau radiasi, atau dalam kes berulang.

Ketahui lebih lanjut tentang pelbagai jenis teknologi rawatan untuk merawat limfoma.

Pencegahan limfoma

Tindakan yang boleh membantu mengurangkan risiko limfoma termasuk:

• Mengelakkan faktor risiko HIV yang boleh melemahkan sistem imun
• Mengekalkan sistem imun yang sihat melalui gaya hidup seimbang
• Menjaga berat badan dalam julat sihat
• Kekal aktif secara fizikal
• Mengamalkan pemakanan yang sihat

Pengesanan melindungi!

Pada masa ini, tiada ujian saringan yang disyorkan secara meluas untuk limfoma.

Namun, penting untuk memberi perhatian kepada tanda dan simptom yang mungkin, seperti nodus limfa yang diperbesarkan (biasanya di sebelah leher, di ketiak, atau di pangkal paha) atau simptom umum limfoma yang lain. Walaupun ketidakselesaan fizikal mungkin berpunca daripada sesuatu selain limfoma, adalah penting untuk berjumpa doktor, terutamanya jika berterusan atau bertambah teruk.

Atur janji temu di Gleneagles Hospital

Jika anda mengalami mana-mana simptom limfoma, hubungi kami untuk mengetahui lebih lanjut tentang Perkhidmatan Haemato-Onkologi kami di Gleneagles Hospital terdekat anda.

Gleneagles Hospital bekerjasama dengan ahli onkologi untuk membantu pesakit sepanjang rawatan kanser. Pasukan profesional penjagaan kesihatan yang prihatin dan pelbagai disiplin sedia untuk berunding dan memberikan penjagaan yang terbaik.