Cirit-birit: Simptom, Punca & Cara Rawatan Berkesan

Cirit-birit adalah masalah biasa yang dicirikan oleh pergerakan usus yang kerap dan cair, sering kali disertai dengan keperluan mendesak untuk ke tandas. Keadaannya boleh berkisar dari ringan hingga lebih serius, bergantung pada punca dan tempohnya.

Jenis-jenis cirit-birit

Cirit-birit dikelaskan kepada tiga jenis utama. Cirit-birit akut berlangsung selama satu atau dua hari dan biasanya sembuh dengan sendiri. Cirit-birit yang berterusan berlangsung antara dua hingga empat minggu. Cirit-birit kronik berlangsung selama empat minggu atau lebih dengan simptom sama ada berterusan atau berulang.

Punca biasa cirit-birit yang perlu diketahui

Beberapa faktor boleh menyumbang kepada cirit-birit termasuk:

• Jangkitan: Keadaan ini disebabkan oleh bakteria, virus dan parasit dan selalunya dijangkiti melalui makanan atau air yang tercemar. Sanitasi dan kebersihan yang buruk meningkatkan risiko.
• Ubat-ubatan: Ubat-ubatan tertentu seperti antibiotik, antasid, NSAID dan ubat kemoterapi boleh mencetuskan cirit-birit.
• Intoleransi makanan: Intoleransi laktosa adalah contoh biasa.
• Gangguan penghadaman: Keadaan seperti sindrom usus besar (IBS), penyakit radang usus (IBD) dan penyakit seliak boleh menyebabkan cirit-birit kronik.

Tanda-tanda badan anda sedang alami cirit-birit

Simptom cirit-birit boleh berbeza antara individu, tetapi selalunya merangkumi sakit perut, kembung, loya dan muntah, demam, darah atau lendir dalam najis, najis yang kerap dan berair, keperluan mendesak untuk membuang air besar, tanda-tanda dehidrasi (seperti mulut kering, dahaga, kencing berkurangan, pening akibat kehilangan cecair) dan keletihan.

Keterukan keadaan adalah berbeza. Kes ringan mungkin melibatkan hanya beberapa najis yang cair manakala kes yang teruk boleh mengakibatkan pergerakan usus yang kerap, kadangkala berlaku sekerap setiap 20 hingga 30 minit sepanjang hari.

Bilakah anda perlu mendapatkan rawatan perubatan

Berunding dengan doktor adalah sangat penting jika anda atau seseorang dalam jagaan anda mengalami perkara berikut:

• Cirit-birit yang teruk atau berterusan (berlangsung lebih dari dua hari pada orang dewasa atau 24 jam pada kanak-kanak).
• Perhatikan tanda dehidrasi yang berlarutan, terutama jika disertai gejala lain yang semakin teruk.
• Sakit perut yang teruk atau sakit rektum.
• Demam 38°C atau lebih tinggi.
• Darah, nanah atau najis hitam.
• Muntah berterusan yang menyukarkan individu untuk mengekalkan cecair.
• Perjalanan baru-baru ini ke kawasan dengan sanitasi yang buruk yang boleh meningkatkan risiko jangkitan.
• Keadaan kesihatan yang sedia ada seperti sistem imun yang lemah, diabetes atau penyakit radang usus (IBD).
• Cirit-birit pada bayi atau kanak-kanak kecil kerana mereka lebih terdedah kepada dehidrasi.

Diagnosis dan pilihan rawatan

Diagnosis

Mendiagnosis cirit-birit secara amnya melibatkan semakan menyeluruh terhadap sejarah perubatan dan pemeriksaan fizikal pesakit. Ujian tambahan mungkin diperlukan untuk mengenal pasti punca asas.

Cara merawat cirit-birit secara berkesan

Rawatan untuk cirit-birit bergantung kepada punca dan tahap keterukannya. Berikut adalah beberapa cara merawat cirit-birit yang biasa disarankan oleh pakar:

Cara menghilangkan sakit perut dan cirit-birit dengan cepat

Walaupun selalunya tidak serius, cirit-birit boleh menyebabkan ketidakselesaan. Tindakan awal dapat membantu melegakan simptom dan mencegah dehidrasi. Berikut ialah beberapa langkah berkesan yang disokong oleh sumber perubatan yang dipercayai:

Kekal terhidrat

Kehilangan cecair melalui najis longgar boleh menyebabkan dehidrasi. Oleh itu, penting untuk menggantikan cecair yang hilang dengan:

• Minum air kosong dengan kerap.
• Pilih minuman seperti air kelapa, larutan elektrolit, atau minuman isotonik bagi menggantikan mineral yang hilang.
• Elakkan minuman berkafein (seperti kopi dan teh), alkohol, dan minuman tinggi gula kerana ia boleh merangsang usus dan memburukkan cirit-birit.

Amalkan diet BRAT

Diet BRAT merangkumi:

• Pisang(Bananas)
• Nasi(Rice)
• Sos epal(Applesauce)
• Roti bakar(Toast)

Makanan ini rendah serat, mudah dihadam, dan boleh membantu mengeraskan najis.

Selain itu, anda boleh makan:

• Bubur nasi
• Sup ayam jernih
• Biskut tawar

Ambil probiotik

Probiotik membantu memulihkan keseimbangan bakteria baik dalam usus, sekaligus mempercepatkan pemulihan.

• Sumber probiotik termasuk yogurt, minuman susu kultur (seperti Yakult), dan suplemen probiotik.

Elakkan makanan tertentu

Semasa mengalami cirit-birit, elakkan makanan yang boleh mengganggu sistem pencernaan seperti:

• Produk tenusu
• Makanan berminyak dan berlemak
• Makanan tinggi serat
• Makanan pedas dan bergaram tinggi
• Buah atau sayuran yang menyebabkan kembung (contoh: brokoli, kubis, tembikai)

Makan dalam kuantiti kecil

• Makan dalam jumlah kecil tetapi kerap untuk mengelakkan tekanan pada usus.
• Jangan paksa diri untuk makan jika tiada selera.
• Elakkan makan berlebihan kerana ia boleh merangsang pergerakan usus.

Rawatan tambahan

• Bismuth subsalicylate (seperti Pepto-Bismol) boleh membantu mengurangkan keradangan usus dan meredakan simptom.
• Antibiotik hanya diberikan jika cirit-birit berpunca daripada jangkitan bakteria atau parasit, dan mesti atas nasihat doktor.
• Ubat tahan sakit ringan boleh diambil jika disertai demam atau sakit perut, tetapi tidak merawat cirit-birit secara langsung.

Petua tradisional

Beberapa bahan semula jadi turut digunakan untuk membantu melegakan simptom, antaranya:

• Teh halia: membantu penghadaman dan mengurangkan kembung.
• Jus delima: dipercayai membantu mengurangkan najis cair.
• Air lemon dengan sedikit garam: boleh menggantikan elektrolit secara semula jadi.

Apa Yang Perlu Dimakan Selepas Cirit-birit

Selepas episod cirit-birit yang teruk, anda dinasihatkan untuk mengelakkan produk tenusu selama beberapa hari. Makanan berikut boleh membantu memudahkan peralihan kembali kepada makanan biasa:

• Produk roti: Produk tepung putih yang ditapis seperti roti putih.
• Pasta dan bijirin: Nasi putih, pasta, krim gandum, farina, oat dan emping jagung.
• Sayur-sayuran yang dimasak: Lobak merah, kacang hijau, cendawan dan ubi bit (semua dimasak sebelum dimakan).

Mencegah Cirit-birit

Mengekalkan amalan keselamatan makanan yang baik boleh membantu mencegah cirit-birit. Cadangan utama termasuk:

• Elakkan susu mentah atau tidak dipasteurisasi.
• Basuh buah-buahan dan sayur-sayuran mentah dengan teliti.
• Ambil makanan yang telah dimasak atau mudah rosak dengan segera.
• Simpan makanan mentah terutamanya daging, ikan dan ayam berasingan daripada makanan lain.
• Basuh tangan, pisau dan papan pemotong selepas mengendalikan makanan yang belum dimasak.
• Pastikan daging, ikan dan ayam dimasak pada suhu dalaman yang selamat.
• Masak makanan laut dengan teliti. Pembekuan boleh membunuh beberapa mikroorganisma berbahaya tetapi memasak adalah lebih berkesan. Ikan mentah "gred sushi" atau "gred sashimi" ialah contoh makanan laut yang telah dibekukan.
• Masak telur sehingga kuning telur pekat.
• Sejukkan makanan yang telah dimasak dalam peti sejuk dalam masa dua jam selepas memasak (atau satu jam jika suhu melebihi 32°C).

Atur janji temu di Gleneagles Hospital

Jika anda bimbang tentang simptom cirit-birit atau mempunyai sebarang masalah gastrousus yang lain, pasukan Pakar Gastroenterologi yang berdedikasi dan pakar di Gleneagles Hospital bersedia untuk berunding untuk memberikan penjagaan dan bantuan yang terbaik.

Hubungi kami untuk mengatur janji temu hari ini jika anda mempunyai kebimbangan atau soalan berkenaan cirit-birit. Kami menjamin penjagaan yang terbaik, dan khusus untuk keperluan spesifik anda.